Zmiany w prawie upadłościowym wprowadza nowelizacja ustawy Prawo Upadłościowe podpisana przez Prezydenta na początku września 2019r. Celem wprowadzenia zmian w prawie upadłościowym jest udoskonalenie obecnego modelu upadłości konsumenckiej oraz uproszczenie niektórych procedur. Niniejszy artykuł w kilku punktach przedstawia najważniejsze zmiany.

1. Zrezygnowano z konieczności badania przez sąd – na etapie ogłaszania upadłości – zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności – ewentualne niewłaściwe zachowania dłużnika będą badane dopiero na etapie ustalenia planu spłat, a zatem wtedy, gdy o zachowaniach dłużnika będą mogli wypowiedzieć się także wierzyciele i wtedy podejmowana będzie decyzja, czy możliwa jest odmowa oddłużenia. O ogłoszeniu upadłości będzie przede wszystkim decydować stan niewypłacalności. Zatem co do zasady większość wniosków o ogłoszenie upadłości powinno być skutecznych, tj. sąd będzie uwzględniał wniosek.
2. Możliwość odmowy oddłużenia ograniczono do sytuacji celowego działania nakierowanego na trwonienie majątku, a więc prowadzącego do oczywistego i wynikającego ze złej woli dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli – ustalenie innych istotnych uchybień w zachowaniach dłużnika nie będzie wyłącza oddłużenia, oznacza natomiast wydłużenie planu spłaty wierzycieli do 7 lat, w miejsce maksymalnie 3 lat spłaty dla rzetelnego dłużnika. „Upadły, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa powinien być traktowany surowiej, co oznacza, że powinien przez dłuższy okres być obciążony obowiązkiem dokonywania spłat na rzecz wierzycieli” – wyjaśnia resort sprawiedliwości. Dodatkowo ustawa precyzuje, iż umorzenie długów bez planu spłat ma dotyczyć jedynie osób, które trwale nie są zdolne do dokonywania jakichkolwiek spłat, zaś jeśli ten brak zdolności nie jest trwały sądu będzie mógł warunkowo umorzyć długi. Te zmiany prowadzą do wniosku, iż od 24 maja 2020 r. jest dużo więcej opcji zakończenia postępowania i uregulowania kwestii oddłużenia, co oznacza trudniejsze przewidzenie finału postępowania w chwili składania wniosku.
3. Przewidziano możliwość zawierania przez dłużników układów z wierzycielami – ma odbywać się to z ograniczonym do minimum udziałem sądu, zaś jego rolę pełnił licencjonowany doradcy restrukturyzacyjny, który będzie jednocześnie czuwał nad wykonaniem tak zawartego układu.
4. Bez zmian pozostają zaś rodzaje zobowiązań niepodlegające umorzeniu – jak przykład można podać zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa oraz wynikające z rent w ramach odszkodowań za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci. Zawarcie układu może być szczególnie atrakcyjne dla osób, które mają istotny majątek oraz uzyskują regularne dochody pozwalające na dokonywanie spłat wierzycieli.
5. Nowelizacja ustawy umożliwi zastosowanie procedury pre-pack w ramach upadłości konsumenckiej – Pre-pack, inaczej nazywany przygotowaną likwidacją, polega na szybkiej sprzedaży całości lub części przedsiębiorstwa nabywcy (inwestorowi), na warunkach ustalonych jeszcze przed ogłoszeniem upadłości. Zaletą tego rozwiązania jest brak czasochłonnej procedury ustalania i szacowania masy upadłości oraz jej spieniężania w ramach przetargów. W ten sposób już przed wszczęciem postępowania będzie można znaleźć nabywcę majątku, może to być również ktoś z rodziny. 
6. Zasadnicza zmiana dotyczyć będzie sposobu umarzania zobowiązań zarówno konsumenta, jak i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. W aktualnym stanie prawnym osoba prowadząca działalność nie mogła zostać oddłużona bez ustalenia planu spłaty, zaś nowelizacja daje taką możliwość. Otrzymają oni również ochronę przed bezdomnością na równych zasadach z konsumentami. Z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży domu lub mieszkania dłużnika wydzielana będzie kwota odpowiadająca przeciętnemu czynszowi za najem za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy w tej samej miejscowości. Zatem dłużnicy (osoby fizyczne) prowadzący działalność gospodarczą będą traktowani tak samo jak konsumenci w procesie oddłużania.
7. Wprowadzone zostały dodatkowe progi zapewniające środki na utrzymanie w toku postępowania upadłościowego, wg stanu na marzec 2020r. wynoszą one:

   – dla upadłych które nie mają nikogo na utrzymaniu: 1051,50 zł;

   – dla upadłych które mają osoby na utrzymaniu odpowiadająca liczbie osób wielokrotność kwoty: 787,5 zł (przykładowo – jeśli upadły na utrzymaniu ma 1 osobę wolna o zajęcia będzie kwota 1575 zł)

   Nowe progi chroniące dochody w szczególności poprawią sytuację osób otrzymujących niskie renty wypłacane przez ZUS. Ponadto sędzia-komisarz jest uprawniony do podwyższenie tych kwot w uzasadnionych przypadkach.
8. W upadłości konsumenckiej usunięty zostaje obowiązek przekierowywania korespondencji przez pocztę na adres syndyka.
9. Zgłoszenie wierzytelności powinno być składane bezpośrednio syndykowi, ponadto przepis mówi wprost, że taka czynność przerywa bieg przedawnienia.
10. Warto zaznaczyć również, że w sprawach, w których przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy wpłynął wniosek o ogłoszenie upadłości, stosuje się przepisy dotychczasowe, z wyjątkiem wskazanych w ustawie regulacji dotyczących likwidacji masy upadłości, które stosuje się w brzmieniu nadanym nowelizacją ustawy.