Upadłość konsumencka jest to potoczna nazwa postępowania sądowego przewidzianego dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów), którzy nie są w stanie własnymi środkami pokryć zaciągniętych wcześniej długów – innymi słowy są w stanie niewypłacalności. W praktyce stan ten oznacza, że konsument nie ma środków finansowych aby jednocześnie normalnie funkcjonować i spłacać w tym samym czasie kredyt lub inne zobowiązania. Przykładowo, jeżeli taka osoba przeznaczałaby całe swoje dostępne środki na spłatę zobowiązań finansowych, to w konsekwencji nie stać by ją było na zakup pożywienia lub innych niezbędnych do życia produktów. Dzięki postępowaniu upadłościowemu taka sytuacja, jak wskazana powyżej, nie może mieć miejsca, ponieważ dłużnikowi zapewnione zostaną środki niezbędne do życia, przy jednoczesnym maksymalnym możliwym spłacaniu długów (wierzytelności) na rzecz wierzycieli. Upadłość konsumencka ma dwie funkcje:

– oddłużeniową: postępowanie upadłościowe ma za zadanie zwolnić dłużnika z posiadanych długów, poprzez umorzenie wszystkich zobowiązań,

– windykacyjną: postępowanie to ma za zadanie w możliwie największym stopniu spłacić wierzycieli dłużnika stosunkowo równo do posiadanych przez nich wierzytelności.

Ogłoszenie upadłości daje możliwość całkowitego wyzbycia się wszystkich posiadanych długów.

Po przeprowadzeniu upadłości wszelkie posiadane zobowiązania, które zostały zaciągnięte przed ogłoszeniem upadłości zostają skutecznie umorzone. Warunek do ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest jednak taki, że powstałe długi nie mogą być zawinione przez dłużnika. Oznacza to, iż odpowiedzialność za powstanie długów nie leży w pełni po stronie konsumenta, lecz zaciągnięcie ich było konsekwencją nieszczęśliwego i nieumyślnego splotu wydarzeń niekorzystnych dla dłużnika.